Na meer dan twee jaar talmen lijkt Europa eindelijk klaar om dit besluit te nemen. De N-VA strooit echter roet in het eten. Zonder steun van de gewesten moet België zich in de Europese stemming van juni onthouden. De Vlaamse regering – onder leiding van de N-VA - weigert echter het voorstel te steunen, maar haalt daarmee wel haar eigen partijstandpunten door het slijk.
Belgische gasnetbeheerder Fluxys – een privébedrijf dat grotendeels in publieke handen is – ondertekende in 2015 een 20-jarencontract met Russische partner Yamal LNG. België werd daarmee de afgelopen jaren ‘s werelds grootste draaischijf van Russisch vloeibaar gas. Het Kremlin haalde dankzij dat contract in 2023 niet minder dan 1 miljard euro op. De totale Belgische steun aan Oekraïne steekt er bleek tegen af: 500 miljoen euro in 2022 en 2023 tezamen. Cynisch dus, dat België de militaire capaciteit van zowel de agressor als de aangevallene versterkt. Bijdragen aan een klimaat waarin een diplomatieke uitweg uit het conflict gevonden wordt – wat we écht nodig hebben – lijkt niet voor de Belgische regering weggelegd. Maar ook de geweldloze ondermijning van Ruslands militaire capaciteit via een LNG-embargo, werd lang van de hand gewuifd. Na twee jaar campagnevoeren door Vredesactie en partners kwam er eind april dan toch schot in de zaak. De federale regering gaf Minister van Energie, Tinne Van der Straeten, het mandaat om op Europees niveau te pleiten voor een verbod op de overslag van Russisch gas. Begin mei nam de Europese Commissie dat verbod op in haar voorstel voor het 14de sanctiepakket. Nu is het aan de lidstaten om dat voorstel unaniem goed te keuren. Negen lidstaten riepen al expliciet op tot een verbod op deze overslag. De oplossing lijkt in zicht. Eindelijk lijkt België komaf te kunnen maken met de financiering van een agressor, die het zelfbeschikkingsrecht van de Oekraïense bevolking met de voeten treedt.
Dat was echter zonder de N-VA gerekend. Niet enkel usual suspect Hongarije ligt dwars, maar ook de Vlaamse regering saboteert het Europese voorstel. Zonder de steun van alle gewesten moet België zich op Europees niveau onthouden. Een onthouding is geen hard veto, maar aangezien België ¾ van de overslag van Russisch LNG in Europa voor haar rekening neemt, kan een duidelijke positie van ons land van doorslaggevend belang zijn in de lopende onderhandelingen. Daartegen zet Vlaanderen de hakken in het zand.
Tijdens de Vlaamse parlementaire commissie Buitenlands Beleid van 7 mei stemden alle Vlaamse regeringspartijen tegen een resolutie die een verbod op overslag van Russisch gas in Europese havens steunde. CD&V en Open-VLD, die op federaal niveau een identiek voorstel steunden, bleken op Vlaams niveau toch meegesleurd te worden in de njet van de N-VA.
Tijdens de commissievergadering was het dan ook de N-VA die de kroon spande in het aanhalen van drogredenen om het voorstel niet te moeten steunen. Een opvallende demarche voor een partij die “mensenrechten, de democratische basiswaarden en het recht op zelfbeschikking” centraal stelt in haar eigen buitenlands beleidsstandpunt.
Zo zou een Europees verbod op de overslag van Russisch LNG volgens Karl Vanlouwe (N-VA) “tot aanzienlijke prijsstijgingen leiden en een enorme impact hebben op de koopkracht”. Het voorstel tot resolutie, net zoals het voorstel van de Europese Commissie gaat echter enkel over de LNG-overslag, of met andere woorden: enkel over het gas dat in Europese havens overgeladen wordt op een andere tankers, en waarvan 90% naar niet EU-markten verscheept wordt. Het deel dat wel in de EU blijft, stelt minder dan 0,3% van de totale Europese gasvraag voor en is dus verwaarloosbaar.
Reeds in mei stelden internationale onderzoeksinstellingen al dat er ook op de mondiale LNG-markt geen tekort dreigt, omwille van een verhoogd aanbod en een dalende vraag. Deze inzichten werden eerder deze week ook bevestigd door Europese Commissaris voor Energie.
De koopkracht van de Belgische, en bij uitbreiding Europese, bevolking blijft met deze sanctie dus buiten schot.
Als de drogredenen die de N-VA aanhaalt zo gemakkelijk te weerleggen zijn, welke reden heeft de N-VA dan om het voorstel af te wijzen?
Is het de N-VA dan te doen om de financiële belangen van Fluxys? De dubbelrol van Andries Gryffroy als Fluxys-voorzitter, en als Vlaams Parlementslid en energie-expert van de N-VA dwingt ons de vraag te stellen: Vertegenwoordigt Gryffroy het publiek belang in de raad van bestuur van Fluxys, of verdedigen hij en zijn partij de financiële belangen van Fluxys in de Vlaamse regering?
Of wordt de sabotage van de N-VA vooral ingegeven door politiek opportunisme, en wil de partij – vlak voor de verkiezingen – nog een laatste stok in de wielen van de Vivaldi-regering steken, daarbij compleet voorbijgaand aan de grotere doelen die op het spel staan.
Aan de centrale plaats van mensenrechten en recht op zelfbeschikking in de N-VA standpunten over buitenlands beleid, lijkt het papier verspild. De Europese Commissie wil het 14de sanctiepakket – inclusief verbod op LNG-overslag – in juni afgeklopt hebben. Als de N-VA volhardt in haar verzet tegen deze beslissing voor mensenrechten, kost dat de partij meteen ook de geloofwaardigheid van haar kersverse partijprogramma.
Mattijs - Campagnemedewerker Vredesactie