Heel wat klimaatacties haalden krantenkoppen de afgelopen maanden: meer dan duizend mensen blokkeerden 30 uur lang de sites van Total in Feluy en Wandre, honderden activisten bezetten de privéjet terminal van Schiphol, activisten lijmden zich vast aan het Meisje met de parel van Vermeer,… De acties intensiveren. De Morgen kopte begin oktober zelfs: Radicaliseert de klimaatbeweging?
Van Bomspotting naar het NAVO-hoofdkwartier, daken van wapenbedrijven bezetten tot wapenbeurzen verstoren: Vredesactie heeft een rijk palmares aan geweldloze acties. Daarom vinden we het belangrijk om bij dit debat wat langer stil te staan. We werden geïnspireerd door een opiniestuk in het Parool van Harriet Bergman, trainer bij Tractie, en gingen met haar in gesprek.
“Radicalisering betekent op zoek naar de wortel. De wortels van een systeem”, zegt Harriet. “Mensen radicaliseren bijvoorbeeld wanneer ze op zoek gaan naar de oorzaak van het probleem, in plaats van symptomen. Steeds meer mensen kijken nu ook naar extractivisme, kolonialisme, het uitbuiten van de natuur en andere mensen”.
Radicale klimaatrechtvaardigheid
Code Rood bijvoorbeeld focuste in haar verhaal niet enkel op hoe fossiele brandstofgiganten de klimaatcrisis in stand houden, maar ook hoe ze recordwinsten boeken en geen rekening houden met het milieu, sociale rechtvaardigheid of mensenrechten, en hoe ze in vele delen van de wereld bloedige conflicten aanwakkeren.
“Die nadruk op klimaatrechtvaardigheid is ook een vorm van radicalisering”, haalt Harriet aan. “Want in plaats van te focussen op klimaatverandering als een technisch probleem, zie je de klimaatverandering ook als een sociaal probleem en een ethisch-moreel, politiek vraagstuk. We moeten kijken naar rechtvaardigheid. Dan kom je al snel aan de wortels van onrecht.”
Dit verhaal is bovendien een belangrijke component van een actie. Op die manier doen acties aan discours-verandering: ze introduceren een andere manier van praten over het probleem in de tijdsgeest. Dat betekent ook dat ze niet door iedereen warm onthaald moeten worden: “De acties zelf laten zien waartoe men bereid is om de klimaatontwrichting tegen te gaan. Meer nog, ze willen door een soort van cognitieve dissonantie of tegenstrijdige ideeën bij mensen heen breken.”, zegt Harriet.
